Stekene en de deelgemeenten kampen net zoals zovelen met een acuut gebrek aan huisartsen. De patiëntenstop is alomtegenwoordig behalve bij dokter Philippe Moens. En die geniet sinds 1 september van een oververdiend pensioen: ‘Ik heb 70 jaar gewerkt.’
Drie weken voor het einde van zijn praktijk zijn we te gast voor een exclusief gesprek. ‘Ik besef maar al te goed de impact. In februari 2022 heb ik aankondigingen geplaatst in zes medische bladen, in twee labo’s en bij Domus Medica, zeg maar de vakbond van de medici. Nul reacties om een solopraktijk over te nemen. Nul. Ik heb een zevental pas afgestudeerden opgebeld maar die kozen allemaal voor een groepspraktijk. Het lijkt alsof de universiteiten hen vandaag specifiek voor zo’n groepspraktijk klaarstomen.’
Work-life balance
‘Mijn generatie werkte 24 uur op 24 en dat past niet meer in de work-life balance van de huidige jonge artsen. Misschien is het ook wel terecht want ook zij hebben recht op een sociaal leven, dat kwam bij mij te vaak op de tweede plaats. Ik heb 40 jaar mijn artsenpraktijk gehad maar als je dat gaat omrekenen in werkuren heb ik zeker 70 jaar gewerkt.’
3 artsen
‘Ik heb momenteel ruim 3000 GMD’s. Dat zijn patiënten wiens Globaal Medisch Dossier door mij beheerd wordt. De norm in België is 1000 tot 1100 per arts, er zouden dus gemiddeld drie fulltime artsen nodig zijn om die allemaal over te nemen. Na mijn pensioen blijven er in Groot-Stekene 15 huisartsen waarvan 3 HAIO’s (huisartsen in opleiding die werken onder toezicht van een ervaren arts) over. De standaard is ongeveer 9 huisartsen per 10.000 inwoners. Eigenlijk zitten we niet al te ver onder dat cijfer.’
Numerus clausus
Als er dan toch een nationaal tekort is, waarom houden ze dan vast aan de numerus clausus, de beperking van het aantal studenten geneeskunde? ‘Die numerus clausus is er sinds 1997. Toen waren er eigenlijk te veel artsen maar dat is vandaag helemaal achterhaald. De numerus clausus zelf staat niet ter discussie, maar ze hebben wel het quotum opgetrokken.’
Minister
Enig idee hoeveel van je 3000 patiënten een nieuwe dokter hebben? ‘Ik heb daar weinig zicht op. Ik schat de helft en zelfs die zijn in de meeste gevallen door hun nieuwe arts aangeraden om tot eind augustus bij mij te blijven. Uitbollen is er zeker nog niet bij. En de andere helft botst in veel gevallen op een patiëntenstop. Een wachtpost overdag is alleen op papier een oplossing want die moet ook bemand worden. We zijn met de huisartsen twee keer samengekomen om het probleem te bespreken. Zonder echt resultaat, ik heb dan twee brieven aan minister Vandenbroucke geschreven. De eerste keer zouden ze het bekijken, de tweede keer kreeg ik een antwoord dat we het zelf in groep moesten oplossen.’
Patientenstop
Mag een arts zomaar een patiëntenstop invoeren? ‘Daarover is tweemaal een brief geschreven aan de orde der geneesheren. Wanneer een arts psychisch of fysisch niet meer in staat is om meer patiënten aan te nemen mag hij/zij die invoeren. In gans Vlaanderen zouden er zo’n 75% van de artsen zo’n stop hebben.’
Vervrouwelijking
‘Ongeveer 80 procent van de huisartsen die vandaag afstuderen zijn vrouwen. Toen ik begon was er geen enkele vrouwelijke huisarts in Stekene. Geen enkel probleem daarmee want die zijn allemaal zeer goed opgeleid en zonder twijfel even bekwaam als hun mannelijke collega’s. Maar vrouwen krijgen nu eenmaal kindjes en zijn daarom veel meer betrokken in hun eigen gezinsleven. Wij hadden in de week geen sociaal leven en daar hebben ze zeker recht op.’
Huisbezoeken
‘Steeds meer artsen doen geen huisbezoeken meer. Voor mij was het steeds een verrijking om te zien hoe de mensen leven. De algemene hygiënische omstandigheden zijn een belangrijke bron van achtergrondinformatie om een diagnose te stellen. Die vind je niet in de computer. Een groepspraktijk is op dat vlak ook een verleis aan informatie. Ik ken sommige patiënten 30 tot 40 jaar. Ik ken hun gezin en de mogelijke medische problemen in de familie.’
Nodeloos bezoek
Verlies je niet te veel tijd aan mensen die voor een banaliteit komen? ‘Ik ga ervan uit dat de mensen die hier binnenstappen geen idee hebben over de ernst van de situatie. Het derde betalersysteem met een remgeld van amper 1 euro voor minder kapitaalkrachtige mensen is zeker een voordeel. Die komen nu wél en op die manier kunnen we mogelijk ernstige aandoening sneller opsporen. Het wegvallen van het doktersbriefje voor één dag afwezigheid is wel een goede zaak want die moesten absoluut hun briefje de dag zelf hebben, plaats of geen plaats.’
Dokter Google
Zie je een evolutie in je patiënten tegenover vroeger? ‘Ze zijn wat ongeduldiger geworden. Als ze bellen moet je er meteen staan. Echte problemen zoals fysieke of mondelinge agressie heb ik nooit meegemaakt. Vandaag doen de mensen meer aan zelfmonitoring. Op zich niet slecht om thuis even de bloeddruk te meten zolang het met betrouwbare apparatuur gebeurt. En dan is natuurlijk dokter Google. De mensen hebben vooraf zelf online een heel zware diagnose gesteld voor wat uiteindelijk een banaliteit blijkt te zijn.’
Plannen
Wat zijn de plannen vanaf 1 september? ‘Heel veel. Ik loop, fiets en zwem nu al. Daar komt badminton bij en de golfinitiatie is mij ook bevallen. Ik ga een cursus fotografie volgen, ik was al lid van Natuurpunt maar ga me daar nu ook actief inzetten voor onderhoud en dergelijke. En uiteraard quality time beleven met de kinderen en kleinkinderen.’
KADERSTUKJE
Kathelijn
‘Ik wil graag benadrukken dat mijn succesrijke carrière er nooit gekomen was zonder de onvoorwaardelijke steun van mijn vrouw Kathelijn. De rol van de doktersvrouw wordt enorm onderschat. Wij hebben geen secretariaat en vroeger was het logisch dat de meewerkende echtgenote dat allemaal maar op zich nam. Administratie, ambetante telefoons, mij een ganse dag, avond en soms ‘s nachts ook nog moeten missen. Dikwijls alleen staan voor de opvoeding van de kinderen en de opvang van de kleinkinderen.’
‘Ook dank aan VV Straatje. Dat was een warme club waar ik sinds 1994 toch een beetje een sociaal leven kon opbouwen en die me eigenlijk in de beginperiode aan een patiëntenbestand geholpen hebben.’
