POLDERS zijn de oudste organisatie van Vlaanderen, sinds 1130 actief. Tegelijkertijd zijn ze ook een grote onbekende. Daarom trok de Gazet naar Ann Dieleman (40), ontvanger-griffier Moerbeke Polder (4000ha) en Polder Sinaai Daknam (6000ha) waartoe ook Stekene behoort. ‘Polders zorgen ervoor dat 24 op 24 en 7 op 7 het waterpeil voor iedereen draagbaar blijft.’
‘Polder Sinaai Daknam is een polder die gedurende bijna 100 jaar het watersysteem naar zijn hand heeft gezet om wateroverlast te voorkomen. Dit resulteerde in tal van pompgemalen, stuwen, sifons en terugslagkleppen en strekt zich uit over de gemeenten Stekene, Sint-Gillis-Waas, Waasmunster, Stad Sint-Niklaas en Lokeren. In deze polder moeten er 5 gemalen onderhouden worden: het gemaal in de Keizersstraat, Leebrug, Daknam, Stekene en Hondsnest. Het water wordt afgevoerd naar de Stekense Vaart en Moervaart.’
Bent u in dienst van polder Sinaai Daknam?
‘Voor alle duidelijkheid: naast een polyvalente medewerker en twee deeltijdse administratieve medewerkers wordt ook mijn functie als ontvanger-griffier betaald door de jaarlijkse polderbelasting. Sommige kosten uit onze werking worden terugbetaald door de provincie en gemeenten en subsidies van hogere overheden.’
Kan iedereen deel uitmaken van de algemene vergadering van een polder?
‘Je wordt verkozen tot het bestuur door een algemene vergadering, het hoogste gezag binnen een polder. Je moet eigendom bezitten binnen de omschrijving van de polder. Voor de polder Sinaai Daknam dien je 4ha te hebben om stemgerechtigd te zijn en uitgenodigd te worden tot de Algemene Vergadering. Voor kleinere grondbezitters bestaat de mogelijkheid om zich te groeperen tot de drempel van 4ha, op die manier kan je ook één stem naar voren brengen. Bestuursleden zijn geen personeelslid, krijgen geen salaris, maar ontvangen een kostenvergoeding op basis van de aanwezigheid op bestuursvergaderingen.’
Integraal waterbeheer
De polder zet zich in voor een integraal waterbeheer. Wat verstaan jullie hieronder?
‘Waar we vroeger meer werken uitvoerden aan de snelle afvoer, bundelen we nu onze activiteiten onder de term integraal waterbeheer. Dat betekent niet alleen meer afvoeren maar ook steeds meer bufferen van water. De wijziging van het klimaat zorgt ervoor dat we tijd en ruimte moeten geven aan water tot infiltratie. Onze overgrote buffer of voorraad aan beschikbaar zoet water zit in de ondergrond en dit moeten we koesteren en als een goede huisvader beheren.’
Wat zijn jullie voornaamste taken?
‘Dat is zeer divers. In de eerste plaats betreft het onderhoud van waterlopen en publieke grachten. Daarnaast gaat het om ruimingen van waterlopen, oeververstevigingen, onderhoud pompgemalen- en gebouwen, onderhoud en beheer van stuwen, onderhoud van dijken, wandelpaden en vissersplaatsen. Voorts nemen we ook houtkantenbeheer, exotenbestrijding en het peilbeheer voor onze rekening.’
Expertisecentrum
Wordt er vaak beroep gedaan op jullie (water) kennis?
‘Steeds meer profileren we ons als een expertisecentrum. We maken watertoetsen waarop de gemeenten rekenen. De vergunningsverleners willen hiervoor kaartmateriaal voor overstromingsgebieden of kanalen. We werken mee aan onderzoeken zoals palingmigratie of het leven van de bever. Ook studies rond de Moervaartvallei en het Nationaal park Scheldevallei volgen wij op.’
Hoe kijkt polder Sinaai Daknam aan tegen het spanningsveld tussen natuur en landbouw?
‘De natuur wenst vernatting en de landbouw wil gewassen kunnen telen. Wij proberen met ieders noden rekening te houden. Het behoud van voeding is primordiaal want deze streek leent zich er toe om aan akkerbouw te doen en te zorgen voor lokale voedselproductie. Weides kunnen ertegen even onder te staan in de winter/voorjaar, maar graan en maïs niet. Hierop kunnen we perfect anticiperen met de vele stuwtjes waarbij we rekening houden met de bestaande fauna en flora.’
Ondanks al deze kennis komt er soms kritiek op polderbesturen, niet alleen van burgers maar ook van de Vlaamse overheid?
‘Er is inderdaad kritiek op de bestuurssamenstelling, of op het minder adequaat en eigentijds beheer en beleid. Voor sommige zaken staan wij open en zijn vragende partij. Maar de kennis van de lokale toestand, de permanente beschikbaarheid en de snelle kracht om te reageren mogen bij het waterbeheer niet verloren gaan. Daarin scoren wij hoog. Natuur en water wachten niet tot de mens tijd heeft. We werken kostenefficiënt, communiceren goed met de gemeenten en kennen de streek als geen ander. Moeten wij dan vrezen voor onze toekomst, gezien onze unieke inbreng?’
Quote: ‘De natuur wenst vernatting en de landbouw wil gewassen kunnen telen. Wij proberen met ieders noden rekening te houden.’
Ann Dieleman