De grootvader van Leen Will vocht met de Eerste Poolse Pantserdivisie bij de bevrijding van onze contreien. Na W.O.II werd ontmoette hij een mooi meisje in Eksaarde, huwde met haar en werd een gewaardeerde loodgieter.
Hoe kwam het dat je grootvader zich hier vestigde?
‘Kazimierz Will kon zich gelukkig na een tijdje aansluiten bij de Eerste Poolse Pantserdivisie onder Generaal Maczek. Samen met hem en andere strijdmakkers landde hij in Normandië, vocht fel tegen de vijand en trok door Europa om iedereen de langverwachte vrijheid te brengen.’
Eksaarde? Waarom hier?
‘In Eksaarde ontmoette hij een mooi meisje dat al snel zijn vrouw werd. Dit is de eerste en belangrijkste reden. Ook herinnerde dit gebied hem aan zijn geboorteplaats. Hij werd geboren in Chelmno, niet ver van Toruń.’
Kwam hij terecht in een nieuwe maatschappij?
‘Omdat hij loodgieter van beroep was, kreeg hij al snel erkenning voor zijn vakmanschap en was hij ook bekend in Lokeren. Hij was erg open en vriendelijk, mensen waardeerden hem, hij praatte met iedereen; hij was behulpzaam.’
‘Het was zeker geen gemakkelijk proces. Ik kan me alleen maar voorstellen hoe erg hij zijn thuis en familie miste. Maar ik ben zeer trots op hem dat hij hier zijn tweede thuisland heeft gecreëerd. Hij kende de taal en werkte hard om een mooi toekomst te bieden voor zijn vrouw en kinderen. Een instantie of school bestond toen niet, maar zijn sterk karakter en wijskracht zorgde voor een positieve evolutie in zijn verdere leven.’
De naam van je grootvader klinkt niet als een Poolse naam. Wat is zijn geschiedenis?
‘Poolse soldaten, veranderden hun achternaam. Waarom? Omdat er tijdens de gevechten met de Duitsers een potentieel risico op gevangenschap was. Als de Duitsers in de registers hadden gecontroleerd met wie ze te maken hadden, zouden ze hem hebben gedood. In het slechtste geval zouden ze zijn familie aan martelingen hebben onderworpen of hem naar een concentratiekamp hebben gedeporteerd. Trouwens, wonend in Eksaarde heeft hij nooit met zijn afkomst gepronkt.’
Waarom?
‘Polen viel onder het communisme. Alle soldaten die in het Westen onder generaal Maczek of generaal Anders vochten, werden gezien als verraders. Dus werd hij opnieuw slachtoffer, deze keer van het systeem.’
Hoe was je grootvader privé?
‘Prachtig, warm, liefdevol. Hij was altijd heel aanhankelijk en het is verbazingwekkend waar hij zulke positieve energie vandaan haalde. Psychisch moet het heel hard geweest zijn, om met de rare ervaringen uit de oorlogstijd te moeten verder leven.’
Vorig jaar was het 80 jaar geleden dat België werd bevrijd. Er waren veel vieringen, evenementen om jouw opa en zijn collega’s te herdenken.
‘Ja, in Eksaarde en Lokeren hebben we in september samen met Tony Mielnicki en Christof Turzynski evenementen georganiseerd om onze helden te herdenken. We presenteerden onder andere een film over generaal Maczek en een tentoonstelling. In 1946 werd een voetbalwedstrijd gespeeld tussen Belgen en Polen en dat werd in 2024 nog eens overgedaan. In Lokeren plantten we ook een vredesboom.’
Welke plannen heeft de VZWP van de Eerste Poolse Pantserdivisie voor de toekomst?
‘Natuurlijk zullen we blijven zorgen voor de herinnering aan onze helden. Ik ben de burgemeester en de schepenen erg dankbaar ben voor hun steun. Ik zou graag willen dat onze kinderen meer mogelijkheden kregen om over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog te leren. Ik zou willen dat ze zich ervan bewust zijn dat vrede een les is die we moeten leren om te voorkomen dat het opnieuw gebeurt.’
‘Wat er nu in Oekraïne gebeurt, kan ook ons lot zijn. Ik hoop van niet. Ik zet graag mijn schouders onder evenementen omdat dit ook gebeurt met eensgezinde, dezelfde fiere visie. Het mag niet vergeten worden wat de gebeurden deden. Er is een grote aandacht voor Amerikanen, Engelsen, Canadezen, maar we moeten de hetzelfde voor mensen met een andere nationaliteiten zoals onder andere de Polen.’
Nog een laatste vraag. Wat een prachtig kostuum.
‘Het is een traditioneel Pools kostuum. Ik draag het tijdens belangrijke Poolse feesten en herdenkingen. Hierdoor komen mensen naar me toe om te vragen waarom. Ik kan dan mijn verhaal van een grote held te vertellen die hen de kans gaf om in vrede te leven en hun dromen na te jagen.’
Hoe gaat dat verhaal?
‘Achter de bergen, achter de bossen, leefde een jonge man met zijn familie, die ervan droomde om de wereld te veroveren en er een betere plek van te maken. Helaas werd het koninkrijk waar hij woonde aangevallen door een slechte tovenaar die alles in de as legde. En de jongeman moest vluchten om jaren later samen met zijn vrienden de kwade krachten te vernietigen. En of het een sprookje was. Maar één ding is zeker, net als in een sprookje hebben we een goed einde.’
Quote:
‘Wat er nu in Oekraïne gebeurt, kan ook ons lot zijn.’
Lien Kazimier
