Een onthaast ontbijt, een uurtje langer kamerjassen en de weekendkrant bij een vers kopje koffie: het zaterdagochtendritueel waar ik de ganse week naar uitkijk – voorlopig toch – zolang ik nog op de professionele TGV zit, het eindstation in zicht. Tenzij die me-time moet wijken als gevolg van een veel te vroeg afgestelde biologische klok van een van de logés – beter gekend als DE kleinkinderen – eigen me ik me ieder weekend dit stukje quilty pleasure toe. De schuldgevoelens laat ik achterwege.
De weerhaakjes van mijn lettervretende ogen blijven haperen bij een quote in het interview met Sally Rooney, Ierse schrijfster, die wordt beschouwd als het literaire gezicht van de millennials. ‘Een van de dingen waar ik mee worstel is dat ik maar één leven krijg. Ik ben veroordeeld om mezelf te blijven.’ Vooral de laatste zin veroorzaakt een lichte deining in mijn snoezelend weekendbrein. Inderdaad, er wordt bij de conceptie niet gevraagd welke roots laat staan welk menselijk omhulsel, lichaam inclusief geest, je verkiest. Er is geen geboortelijst waar je bepaalde voorkeuren, wensen en al dan niet genetische defectjes of splintervaardigheden kan aanvinken of blanco laten – voorlopig toch niet. Je bent wie je bent en daar moet je het mee doen, je hele leven lang. Voor bepaalde mensen absoluut geen cadeau, eerder een queeste.
Wat als we verplicht zouden worden om in elke levensfase te wisselen van leven en dit voor een vastgestelde korte periode geldend voor ieder mens. Een soort loterij van levens: je neemt deel maar je weet nooit wat de uitslag zal zijn. Elke mens draait een aantal keren aan de loterijmachine beginnende vanaf de leeftijd van tien jaar daarna als puber vervolgens als volwassene en eindigend als bejaarde, tenzij je er vroeger het bijltje bij neerlegt.
Elk loterijballetje staat voor een persoon met diens geslacht, nationaliteit, huidskleur, financiële en sociale status en gezondheid. Kortom het hele pakketje dat we mens noemen. Ik geef een voorproefje: als kind ruil je een aantal weken met een straatkind waarvan de grootste bekommernis is de dag doorkomen zonder honger, afgesnauwd en weggestuurd te worden. Een andere optie: gekluisterd aan een rolstoel vanwege een ongeluk veroorzaakt door een dronken chauffeur, dagelijks gevoed en verschoond worden. Als puber in de huid kruipen van een Afrikaans meisje dat aan vooravond van een genitale verminking staat. Afgeranseld worden de Iraanse zedenpolitie omdat er een haarlok vanonder je boerka piept? Uitgeput en vol doodsangsten de wacht houden aan een oorlogsfront? Tot aan je dood vruchteloos zoeken naar je verdwenen kind? Als bejaarde in geen weken niemand horen en zien? Voorbeelden die behoren tot de categorie verliezers, eigen aan elk kansspel. Daar tegenover hebben we ook de zogenaamde winnaars. Door het lot bepaald ruil je met een koningskind, een popidool, een topsporter, een Russische oligarch of narcistische staatshoofden. Of dit winnaars pur sang zijn laat ik in het midden. De ervaring zal voor zich spreken.
De hamvraag is natuurlijk of die ruil het empathisch vermogen van de mens zal verhogen of eerder de afgunst en jaloezie. Het gras – petattenveld of pelouse – is niet altijd groener aan de andere kant. Dan toch maar tevreden met jezelf?
Het jaar blaast zijn laatste adem uit dus maak ik naar gewoonte ook de balans van mijn leven op. Die conclusie spoel ik door met een ondertussen lauw geworden slokje koffie. Net zoals vorig jaar.