Als grensgemeente met Nederland heeft Stekene van oudsher heel wat banden met Zeeuws-Vlaanderen. In onze aprileditie 2024 besteedden we uitvoerige aandacht aan Stekenaars die de grens overstaken en een nieuw bestaan opbouwden in het Nederlandse Koewacht. In opdracht van OnbegrensdZeeuwsVlaanderen publiceerde Anne Van De Vijver recent een ‘Onderzoek naar de woonwensen en verhuismotieven van Belgische inwoners in Zeeuws-Vlaanderen.’
‘De Zeeuws-Vlaamse gemeenten (Terneuzen, Hulst, Sluis) hebben de ambitie om te groeien naar 125.000 inwoners. Zij voorzien mensen met een Belgische nationaliteit en dan voornamelijk uit Vlaanderen als een belangrijke doelgroep om deze groei te kunnen realiseren. In de migratiecijfers van de gemeenten is te zien dat veel Vlamingen ook weer terugkeren naar België. Onder deze vertrekkende doelgroep zitten veel mensen in de werkzame leeftijd. Met onze huidige beroepsbevolking kunnen we niet alle openstaande vacatures invullen,’ vertelt Anne Van De Vijver, zaakvoerder van De Concepten Vijver, die het onderzoek uitvoerde.
Mentaliteitsgroepen
‘Naast 156 vragenlijsten voerde ik ook 20 diepte-interviews uit bij Belgen die in Zeeuws-Vlaanderen wonen. De vragen hadden onder meer betrekking op de (woon) wensen en behoeften, maar ook op de verhuismotieven om terug te keren naar het land van herkomst. De respondenten waren tussen de 23 en 76 jaar oud. Ze hadden verschillende motieven waarom ze naar Zeeuws-Vlaanderen waren verhuisd.’
Op basis van deze motieven, gezinssamenstelling en leeftijd creëerde Anne 4 mentaliteitsgroepen: de Budgetbewusten, Kustverlaters & Ruimtezoekers, Empty Nesters en de Onbegrensden. ‘Bij de Budgetbewusten zijn de lagere huizenprijzen het belangrijkste motief om te verhuizen. Ruimtezoekers zijn voornamelijk gezinnen met jonge kinderen die specifieke woonwensen hebben. De Kustverlaters zijn jonge gezinnen die hoge huizenprijzen en vergrijzing in de Vlaamse kuststreek ontvluchten. De Empty Nesters zitten vaak tegen de pensioenleeftijd aan. Hun kinderen zijn het huis uit en zij komen vanuit grote steden in België, de rust en ruimte opzoeken in Zeeuws-Vlaanderen. De Onbegrensden zijn mensen die op of net naast de grens zijn geboren en die grens zo vaak over gaan, dat de grens voor hen eigenlijk niet bestaat. Ze hebben vaak een leven een beide kanten van de grens.’
Grensoverschrijdende arbeidsmarkt
‘Om Vlamingen te overtuigen voor een verhuis naar Zeeuws-Vlaanderen moeten de gemeenten acties ondernemen die gericht zijn op het versterken van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt. Daarbij moeten belemmeringen op het vlak van wonen, werken en voorzieningen worden weggenomen. Voorzieningen zoals openbaar vervoer, zorg, kinderopvang, onderwijs, en sport en cultuur moeten versterkt worden. Uit het onderzoek blijkt voorts dat veel respondenten tegen de complexe administratie rondom wet- en regelgeving en het sociale stelsel aanlopen. Voorts moeten de gemeenten activiteiten bevorderen voor jongvolwassenen om hen te werven of te behouden voor de Zeeuws-Vlaamse arbeidsmarkt. Het advies is om een vervolgonderzoek op te zetten met de vraag: hoe kunnen we ervoor zorgen dat Vlamingen deelnemen aan de Zeeuws-Vlaamse arbeidsmarkt?’’
KADER: krimpregio Zeeuws-Vlaanderen
Zeeuws-Vlaanderen is de meest vergrijsde regio van Nederland. Op 1 januari 2024 telde Zeeuws-Vlaanderen 105.612 inwoners (Hulst 27.330, Sluis 23.150, Terneuzen 55.132). Dit betekende een daling met ruim 170 inwoners ten opzichte van 2023. Dit terwijl er juist 20.000 extra inwoners nodig zijn om de regio overeind te houden. Deze inwoners zijn nodig voor het behoud van voorzieningen en daarmee de leefbaarheid van de regio. Daarnaast vormt de krimpende beroepsbevolking en het stijgende aantal vacatures een grote uitdaging.
Quote:
‘In de migratiecijfers van de gemeenten uit Zeeuws-Vlaanderen is te zien dat veel Vlamingen ook weer terugkeren naar België. Onder deze vertrekkende doelgroep zitten veel mensen in de werkzame leeftijd.’
Anne Van De Vijver