Klein-Sinaai. Een kwieke man opent de deur, André Heye, 90 jaar, kunstschilder, en nog steeds actief. Een woning die cultuur ademt, grote werken aan de muren, heel veel boeken en zorgvuldig geselecteerde kunstvoorwerpen, keramiek, beelden, etsen van de dochter.
Tot eind april liep nog een dubbeltentoonstelling van zijn werk in Cultuurcentrum Lokeren en meubelzaak Subliem, onder de titel Come–back. Die laatste plaats op aanvraag van de zaakvoerder, drijvende kracht achter het cultuurleven in Lokeren. ‘Eerst had ik wel weerstand tegen die plaats, een meubelzaak,’ vertelt André. ‘Maar dat viel heel goed mee, de combinatie van interieur en kunstwerk vormde een geslaagde uitdaging.’
Een 70-jarige carrière ging gepaard met verschillende tentoonstellingen in binnen- en buitenland. ‘Toch heb ik niet zo heel veel geëxposeerd. Een hoogtepunt was de overzichtstentoonstelling en publicatie van het gelijknamige boek ‘Traject’ in het Caermersklooster te Gent in 2017. In de jaren ‘80 exposeerde ik eens in Bussum-Nederland, met figuratief op vakmanschap gestoeld werk, daar zeer ongewoon voor die tijd van de zogenaamde ‘Nieuwe Wilden’ met hun abstract wild geklad met verf. Mijn werk werd er als zeer verfrissend en authentiek onthaald.’
Verkoopbaar zijn
‘Ik heb de opgang van de kunstmarkt meegemaakt maar heb me nooit willen binden aan een galerie, al hebben die veel macht. Ze kunnen je naam maken. Voor mij draait die wereld te veel om de macht van het geld, je moet vooral verkoopbaar zijn. Ooit kreeg ik het voorstel: 50% voor de galerie plus een werk naar keuze. Als kunstenaar hou je dan na belastingaftrek niet veel meer over.’
‘Mijn hoofdthema’s zijn steeds de mens, figuren, ook semi-abstract. Geliefde materialen: houtskool, olieverf en gouache maar ook pastelkrijt en aquarel zitten in mijn gamma. Ik ben steeds mijn eigen weg gegaan, een zoeker, een beetje eenzaat op het terrein. Zo blijf ik mezelf en de kijker verrassen. Ik werk bijna steeds in series, dat kan van 5 tot 50 werken binnen een serie gaan. Zo maakte ik series op basis van familiefoto’s, portretten vanop grafzerken (mensen die ik gekend heb), zomernachten en andere thema’s. Soms zit er een dubbele bodem in het werk verstopt.’
Guantanemo
‘Over een periode van 15 jaar heb ik vooral portretten gemaakt, in opdracht. Recenter is een reeks van 54 werken over de ellende in de Guantanemo gevangenis. Die hebben in het kamp van Breendonk en de IJzertoren gehangen. Beklijvend werk. Enkele werden aangekocht door Stad Sint-Niklaas. Ze zouden ook in de Dossinkazerne van Mechelen betekenis hebben maar ik begin op te zien tegen de verplaatsing en het vele werk dat met exposeren gepaard gaat. Canvas weegt niet veel maar die werken achter glas…Ook de drukte van het stadsverkeer is niet meer aan mij besteed.’
Vakkennis
‘Naast al dit vrije werk was ik beroepsmatig actief als leraar figuurtekenen aan de Academie te Sint-Niklaas. Ikzelf leerde het métier in Sint-Lukas en bij Octave Landuyt. In de jaren 70 was het nog knokken voor een plaatsje aan de Academie. Vakkennis is een absolute voorwaarde, tekenen de basis, maar een school maakt geen kunstenaar. Jonge mensen missen vaak inspiratie en geduld. Er is traagheid nodig om te ontwikkelen, je kunt niet lopen voor je kan gaan en snelheid is de vijand van de kunst. Een leerling die op één namiddag een schilderij maakt, ingelijst en al, klaar voor verkoop, kan ik moeilijk serieus nemen. Ik vergelijk graag met een violist in de Koningin Elisabethwedstrijd, als die twee noten mis spelen, liggen ze eruit.’
Dit is een schilder die in deze tijd koppig op zijn eigen manier zijn leven schildert, gebruikmakend van de traditionele middelen van de schilderkunst. En om het met Streuvels te zeggen toen men vroeg wat het geheim was van een lang leven: ‘Traag leven’.
Quote:
‘Ik ben steeds mijn eigen weg gegaan, een zoeker, een beetje eenzaat op het terrein. Zo blijf ik mezelf en de kijker verrassen.’
André Heye