‘Pay it forward’ werd uitgebracht op 12 oktober 2000 in een film geregisseerd door Mimi Leder, met in de hoofdrollen Kevin Spacey (aardrijkskundeleraar Eugene Simonet), Helen Hunt (alleenstaande moeder Arlene) en Haley Joel Osment (Trevor, leerling uit groep 7).
De nieuwe aardrijkskundeleraar geeft een huiswerkopdracht: ‘Bedenk wat je zou kunnen doen om de wereld beter te maken en onderneem actie.’ Trevor bedenkt een speciale formule: ‘Zoek drie mensen die je kunt helpen om iets te doen wat ze zelf niet zouden kunnen. Laat hen in ruil daarvoor de volgende drie mensen helpen, die weer de volgende drie mensen helpen… – zo ontstaat een piramide van goedheid.’ Zo ontstaat de ‘geef het door’-beweging.
Ik zal je iets bekennen. Ik heb lang nagedacht over het onderwerp van deze tekst en het verschillende keren veranderd. Ik vroeg me af wat er ontbreekt en wat we allemaal nodig hebben. Goed nieuws. Een goed woord, een goede gedachte en een goed gebaar.
Ik heb het gevoel dat de wereld gek is geworden en zich concentreert op het slechte. Soms lijkt het zinloos om het nieuws aan te zetten. We beginnen het gevoel te krijgen dat angst ons overal omringt. We zien de ander als de bron van ons ongeluk. Zij kunnen op dezelfde manier naar ons kijken, maar zij zijn de bron van goedheid. Dat zouden ze moeten zijn. Want de mens is gemaakt van goedheid. De cellen van een pruim kunnen niet beschreven worden als goed, maar zeker niet als slecht. Ze zijn onverschillig. Goed, ik laat hun energie achterwege. Ik ben ervan overtuigd dat we als mensen geschapen zijn voor liefde, voor het goede.
Als we, net als de hoofdpersoon in de film, het goede overgaven en iedereen gaf het door aan de uitverkorenen, zou het dan niet beter zijn? Naïviteit? Utopia? Ik denk het niet. Ik denk dat we gepaard gaan met een soort vergeetachtigheid voor wat ten grondslag ligt aan ons functioneren: wederzijds respect en samenleven. Hoeveel kun je in je eentje bereiken en hoeveel in een gemeenschap die functioneert op basis van vijf Vlaamse basiswaarden: vrijheid, integriteit, solidariteit, respect en burgerschap?
Als we deze waarden zouden kunnen overbrengen naar elk aspect van ons leven en buiten onze grenzen, wie weet? Misschien zou het dan gemakkelijker zijn. En laten we in de tussentijd doorgeven wat goed is in ons, te beginnen met een glimlach naar de persoon die we passeren.