‘SPREKEN Met Ondersteuning van Gebaren’ (SMOG) is een methode ontwikkeld in de jaren ’80 door Martine Nijs, Louis Smet en Filip Loncke. Tot de doelgroep van SMOG behoort iedereen die baat heeft bij het visueel ondersteunen van hun gesproken boodschappen. Gazet Van Stekene woonde een SMOG-workshop bij in de Sportstek in Stekene
‘Deze workshop is een initiatief van de Adviesraad voor Personen met een Handicap in samenwerking met de gemeente Stekene en Gezin en Handicap vzw,’ vertelt SMOG-lesgeefster Nele Haerens. ‘Aanvankelijk werd SMOG gebruikt om te communiceren met personen met een mentale en/of communicatieve beperking. Deze doelgroep breidde echter al snel uit naar mensen met neurogene stoornissen, gehoorproblemen, spraak- en taalontwikkelingsstoornissen, ASS, …. De jongste doelgroepen zijn baby’s en peuters en anderstaligen. Ook zij hebben baat bij het visueel ondersteunen van hun gesproken boodschappen.’
Is SMOG een gebarensysteem?
‘SMOG is inderdaad een gebarensysteem, afgeleid van de Vlaamse Gebarentaal, maar wel sterk vereenvoudigd. SMOG omvat 500 basisgebaren. Zo is het ook gemakkelijk te gebruiken door personen met motorische moeilijkheden. Aan de intonatie, lichaamstaal, mimiek, zinslengte en woordkeuze wordt veel aandacht besteed. Bovendien past de gesprekspartner zijn/haar spreekstijl aan de SMOG-gebruiker aan. Het komt er op aan om de dragende woorden van een zin met een gebaar te ondersteunen. Hierdoor kan de SMOG-gebruiker je beter begrijpen en zichzelf beter verstaanbaar maken.’
Zijn SMOG-gebaren makkelijk aan te leren?
‘Aangezien je handen en lichaam gebruikt, kan je overal en altijd via SMOG communiceren. De uitdaging bestaat er vooral in om de universaliteit van de SMOG-gebaren te bewaren. Dit gebarensysteem is uniek in Vlaanderen. Het blijft dus van groot belang om de gebaren correct uit te voeren. SMOG-gebaren kan je ook gebruiken met andere vormen van ondersteunende communicatie zoals bijvoorbeeld een spraakcomputer, communicatiebord of pictogrammen.’
Op welke manier helpt SMOG bij de taalontwikkeling van kinderen?
‘SMOG kunnen we gebruiken tijdens het lezen van een kinderboek. Gebaren ondersteunen een verhaal of verduidelijken de inhoud en de betekenis van dragende woorden. Let er zeker ook op dat je je spreekstijl aanpast: spreek traag en duidelijk, hou de zinnen kort, past je woordenschat aan de luisteraar aan, gebruik lichaamstaal en mimiek.’
Hoe wordt het SMOG-systeem aangeleerd?
‘Gezin en Handicap biedt SMOG aan in Vlaanderen via cursussen voor particulieren en professionals. Mensen die de SMOG-cursus voor professionelen volgen zijn in staat om SMOG aan te leren aan personen met een communicatieve beperking en hun omgeving. De SMOG-website (www.s-m-o-g.be) is vernieuwd, 65 SMOG-gebaren kan je gratis leren via videofragmenten. Deze zijn vooral gericht op jonge SMOG-gebruikers, maar kunnen door iedereen worden gebruikt voor basisgesprekken over onderwerpen rond de thema’s huis en vrije tijd.’
Als je vragen hebt rond SMOG kan je mailen naar smog@gezinenhandicap.be
Met dank aan Valerie Verstrynge, coördinator SMOG in Vlaanderen en verantwoordelijke voor ondersteunde communicatie bij Gezin en Handicap.
