OP zijn vakantieadres in Zuid-Frankrijk trekt een klein artikel in de krant Midi Libre de aandacht van Stekenaar Johan Van Duyse, auteur van onder meer ‘1919: Een jaar van (on)vrede’ en ‘Het dramatisch jaar 1919’. Het artikel bericht over de rehabilitatie van een Franse soldaat die samen met zijn regimentsmakker tijdens W.O. I door het eigen Franse leger werd gedood. Het waarom van deze executie was voor Johan de start van een langdurige zoektocht doorheen Frankrijk. Dit mondde recent uit in een nieuw boek: ‘De verkeerde doden.’
Augustus 1915, vier verkleumde Franse soldaten in hun koude loopgraven hadden genoeg van de oorlog. Twee van hen gingen in op de lokroep van de Duitsers en deserteerden. Zij overleefden de oorlog en namen later hun plaats in de maatschappij, zo goed, zo kwaad als kon, weer in. “Minder goed verging het de twee andere soldaten die niet gingen, zij werden nadien geëxecuteerd door de Franse overheid, wellicht als een afschrikkingsvoorbeeld. Frappant: tijdens W.O. I zijn meer dan 600 Franse militairen geëxecuteerd door de Franse overheid, alleen deze twee soldaten werden veroordeeld en gedood omwille van hun betrokkenheid bij desertie,” schetst Johan Van Duyse.
Vier verhaallijnen
Johan worstelde met de vraag of deze twee soldaten wel hadden moeten sterven, verdienden zij wel de kogel? “Ik dook in het dossier en kwam erachter dat het proces tegen hen totaal verkeerd verlopen was, getuigen spraken mekaar tegen, nauw betrokken oversten werden niet gehoord.”
Om zijn historische roman gebaseerd op waargebeurde feiten tot leven te brengen koos Johan voor vier verhaallijnen. “In de eerste plaats opteerde ik voor de briefvorm om het verhaal van één van de soldaten te vertellen, in zijn laatste brief meldt hij zijn aanstaande executie. Daarnaast laat ik de vader van de tweede geëxecuteerde aan het woord, hij doet er alles aan om de onrechtvaardigheid van het proces aan de kaak te stellen. In de derde en vierde verhaallijnen laat ik de twee deserteurs hun verhaal vertellen.”
Vragen blijven stellen
‘De verkeerde doden’ draait grotendeels om schuld en boete. “Mijn boek is bedoeld voor mensen die zich vragen blijven stellen bij het waarom van bepaalde oorlogsdaden. Gemaakte keuzes kunnen doorgaans niet meer worden teruggedraaid. Met het ontrafelen van deze ‘petite histoire’ kwam ik erachter dat ‘de waarheid’ enorm complex is maar dat mag geen reden zijn om niet te blijven zoeken naar meer verduidelijking en opheldering.”
‘De verkeerde doden’ kan besteld worden via johan.vanduyse@hotmail.com
De boekvoorstelling van ‘De verkeerde doden’ vindt plaats op maandag 18/10 om 20u00 in OC Gildenhuis, Dorpsstraat 42 in Stekene. Toegang is gratis, inschrijven via bibliotheek@stekene.be of johan.vanduyse@hotmail.com