Stekenaar Steven Gauwberg gaat internationaal met zijn houtproducties

DRIESCHOUWEN, Stekene een ‘dropbox’ en een bord trekken de aandacht: ‘Slijpen van messen, scharen, beitels’. Vandaag gedropt, 24 uur later klaar, ook wetten en slijpen zitten in het aanbod. Voor houtbewerker Steven Gauwberg (45) een manier om lokaal meer bekendheid te verwerven.

Elders in België en het buitenland staat Steven Gauwberg synoniem voor eigenzinnige houten meubels, keukengerei, accessoires, schalen en vazen. Meermaals bekroond, objecten die beklijven en blijven hangen. Welkom in zijn wonderlijk atelier – vol handzagen, hout- en schietbeitels, aftekengereedschap, winkelhaken, scherpe potloden en een grondschaaf, de voorloper van de freesmachine – omgedoopt in Houtentiek.

Van alles gedaan

Steven Gauwberg was voorbestemd om te werken met hout, steekt ziel en zaligheid in zijn verhaal, gekruid met technische details waar ik geen verstand van heb, maar het boeit me enorm. ‘Het zat er altijd al in, ik volgde een opleiding voor meubelmaker aan het PTI in Eeklo, was toen al bezig met handgereedschappen en massief hout en dus ook met slijpen. Na het vijfde middelbaar ging ik op leercontract bij een bedrijf in keukenmeubels, vooral in plaatmateriaal, de massief eiken keukens nam ik meestal voor mijn rekening.’

Nadien werkte Steven bij verschillende meubelbedrijven maar de focus op grote producties zat hem dwars, had schrik om de liefde voor het vak kwijt te raken. ‘Daarom heb ik van alles gedaan, in fabrieken gewerkt, van de ene interim naar de andere, ik wilde eigenlijk zelfs geen vast contract. Na veel omzwervingen ben ik thuis weer beginnen knutselen met hout, eerst in bijberoep, later in hoofdberoep. Ik kreeg in 2019 een opdracht om 19 tafels te maken voor restaurant Caillou in Knokke, de boot was vertrokken.’

Zelf gereedschap herstellen

‘Ik koop gereedschappen op rommelmarkten, maak ze opnieuw functioneel om te gebruiken, vaak is een handgereedschap efficiënter en/of preciezer dan een machine voor bepaalde handelingen. Veel handzagen ook, tegenwoordig kan je zelfs geen slijpbare zagen meer kopen in de handel of je gaat naar heel dure merken. Ik vijl veel liever mijn eigen zagen, avond aan avond probeerde ik verschillende tandvormen uit. Bij sommige zagen vijlde ik gewoon alle tanden af om er vervolgens weer nieuwe aan te vijlen. Je hebt eigenlijk niet zoveel materialen nodig om een meubel te maken, met enkele zagen, schaven en beitels geraak je al heel ver. Het gereedschap moet wel goed onderhouden zijn, een wetsteen is onmisbaar, daar komt het op neer. Goed gereedschap is de basis.’

Daarnaast beschikt Steven over ‘stationaire’ gereedschappen zoals draai-, schaaf-, boor- en freesmachines uit de jaren zestig en zeventig, rigide gebouwd en gemaakt voor de eeuwigheid. Die brengt hij zelf weer in goed werkende staat. Als er speling op een machine komt kan die nog bijgeregeld worden, anders dan bij veel ‘modernere’ machines. Door eigenhandig reviseren kent Steven zijn machines door en door.

Geproefd en geprobeerd

‘Een zelfstandige activiteit behoort winst te maken. Ik bekijk het op de lange termijn, legde de laatste tien jaar een zeer brede basis die nu begint te renderen, proefde en probeerde allerlei technieken, werkwijzen en materialen. Tijd was mijn grootste investering.’

De dag begint al rond half zes om zijn ochtendroutine af te werken voor hij de kinderen naar school brengt. ‘Het afgelopen jaar viel ik 27 kilogram af door sport en ademhalingsoefeningen in te bouwen in mijn dagschema. Vaak kom ik pas rond 22u30 uit mijn atelier. Omdat ik vooral thuiswerk breng ik overdag wel tijd door met mijn gezin. We eten altijd samen en ik kan de kinderen zelf naar school brengen en terug ophalen.’

Geen kat in de zak

‘Ik ben nu bezig in opdracht voor een restaurant met een op-maat-gemaakte kast met acht lades voor tafellinnen en bestek, het blad dient om brood op te snijden. Voor maatwerk eerst een uitgebreide babbel met de klant, dan een 3D-ontwerp op de computer, ik kan daarbij draaien en keren aan het ontwerp. Ondertussen heb ik min of meer een idee van de prijs en verfijnen we de details in samenspraak. Daarna een definitieve offerte en een aangepast ontwerp, geen kat in de zak, een klant mag niet voor verrassingen staan. Vroeger schatte ik het werk soms te optimistisch in, nauwkeurige berekeningen zijn een must. Ik schrijf uit hoe lang ik aan elk onderdeel van een kast bezig ben, deze kast calculeer ik op circa 40 uur.’

‘Ik ben veeleisend, mijn klant moet content – en liefst enthousiast – zijn. Als ik een prijs vraag, dan heb ik graag dat die factuur betaald wordt, maar daar moet wel iets tegenover staan, ik slaap graag goed! Ik heb een paar keer miserie gekend, dat wil ik niet meer meemaken. Daarom doe ik zoveel mogelijk zelf, ik slijp de messen van mijn schaafmachines bijvoorbeeld zelf, zo heb ik rechtstreeks controle over mijn eindresultaat. Ik maak zo’n kast eerst in mijn hoofd, dan weet ik al welke problemen en details er kunnen opduiken. Pas bij het aftekenen reken ik de precieze plaats van de onderdelen uit. Ik denk altijd veel op voorhand in grote lijnen, details komen later. Het hangt er vanaf hoe dringend een bestelling is maar vaak lopen producties door elkaar heen.’

Schilmeshouder

‘Een jaar of tien geleden vroeg mijn vrouw Tanneke of ik een houten doosje voor haar pattattenmes kon maken. Dezelfde avond begon ik eraan, ik denk dat ik iets goed te maken had, maakte een doosje waarin het mes perfect paste. Tanneke deed het doosje mee naar het werk, collega’s waren nieuwsgierig en ik kreeg de vraag om nieuwe doosjes te maken.’

Enkele jaren nadien werkte Steven als decorbouwer bij Operaballet Vlaanderen (de Vlaamse Opera), waar een stagiaire hem vertelde over een wedstrijd in Bokrijk voor ontwerpen in hout. ‘Ik had maar drie weken tijd voor een nieuw ontwerp, dacht terug aan het doosje voor het pattatenmesje en kwam met een nieuw ontwerp op de proppen. Een doosje dat veel multifunctioneler was, geschikt voor veel meer soorten messen. Uit meer dan dertig deelnemers kwam ik als winnaar uit de bus.’

Geen puritein

‘Ik ben geen puritein, met handgereedschap werken alleen is niet rendabel, dan ben ik 150 uur in plaats van 40 uur bezig aan een kast. De combinatie van machines en handgereedschap is ideaal voor mij, ik zoek altijd naar een evenwicht. Bij het werken met hout is de vezelrichting enorm belangrijk, handgereedschap en machines vullen mekaar hierbij ongelooflijk goed aan.’

De Bokrijk Award was een stimulans voor Steven. ‘Ik kreeg de bevestiging dat wat ik op eigen gevoel maak ook voor anderen ‘klopt’. Door die erkenning ging ik veel meer eigen ideeën uitwerken: houten messen, vaasjes, schalen, eierdoppen en nog zoveel meer. De stroom van ideeën houdt niet op, wordt zelfs steeds sterker. Ik leerde veel bij de afgelopen jaren. Ik bood mijn producten te koop aan in winkels maar omdat winkeliers ook een marge nodig hebben, bleef er niet veel over voor mij én werden mijn producten eigenlijk te duur. De jongste maanden gooide ik het roer om: ik produceer vanuit een eigen ontwerp en veel minder opdracht gebonden. Dat zorgt voor een soort vrijheid, in combinatie met promotie op sociale media, YouTube, met publicaties in diverse tijdschriften bereik ik een nieuw publiek.’

Een artikel in Sabato – weekendbijlage van De Tijd – wekte vorig jaar interesse op in binnen- en buitenland. ‘Ik had altijd meer tijd dan geld, maar mijn investering in ambacht en materialen begint te lonen. Stekene is mijn uitvalsbasis maar met mijn ontwerpen mik ik op een wereldwijd publiek, ik blijf wel met de voetjes op de grond. Het liefst zou ik altijd mijn verhaal wil vertellen, ik weet zeker dat mensen dan overtuigd geraken van mijn producten en passie.’